Buitenspelers (deel II)

Ajax dreigt weer eens flink achterop te raken in de titelrace en dus laaide de kritiek de afgelopen week flink op. De verdediging, de scouting en de opleiding waren al eerder nadrukkelijk het haasje, en nu was het de beurt aan de buitenspelers. Of eigenlijk het gebrek daar aan. Voor de duidelijkheid: het gaat dan om de klassieke buitenspelers. De spelers met krijt aan de schoenen. Want spelers met een actie, die heeft Ajax voorin genoeg.

Ik merk dat ik mij het meest kan vinden in de kritiek van Marc Overmars. Er wordt te kritisch naar (buiten)spelers gekeken. Een goed voorbeeld is er eentje uit eigen ervaring. Ik betrapte mezelf er namelijk op tijdens Ajax A1 - De Graafschap A1, een wedstrijd die een aantal weken geleden op De Toekomst werd gespeeld. Mijn blik viel in eerste instantie op de snelle en atletische rechtsbuiten Jody Lukoki.

Na twintig minuten zonder geslaagde actie gingen de eerste twijfels door mijn hoofd. 'Hij is blind' of 'hij weet niet wanneer hij de actie moet inzetten'. Ik bleef op hem letten, maar dan alvast extra kritisch. De kentering kwam pas na een aantal geslaagde acties. Ik zag de bluf en het zelfvertrouwen terug die hoort bij een speler met zijn fysieke en technische kwaliteiten. Ajax verloor de wedstrijd met 2-5, maar Lukoki moest toch zeker ook positief beoordeeld worden.

Hoe goed en klassiek moet een buitenspeler nu werkelijk zijn? Gaat Cristiano Ronaldo nooit uit stand een kansloze actie aan? Slaat Lionel Messi nooit een medespeler over om voor eigen succes te gaan? Trekt Arjen Robben niet het liefst vanaf rechts naar binnen, zodat hij bij z'n linker been uit kan komen? Natuurlijk wel. Deze wereldsterren hebben ook hun gebreken. De vraag is: Als zij het al hebben, hoe konden de verantwoordelijken bij Ajax het Jeremain Lens, Nordin Amrabat, Eljero Elia (allen eigen opleiding), Nacer Chadli of Dries Mertens (scouting) dan kwalijk nemen?

Zag men dan daadwerkelijk alleen de mindere kant van hun spel? Waren het slechts te luie of te kleine spelers met een gebrek aan overzicht of een goede voorzet, in plaats van spelers met lef, een duidelijke functie en een positieve impuls voor het elftal? Nog los van wat je van bovenstaande spelers vindt, denk ik dat ze alle vijf iets aan het huidige Ajax zouden toevoegen. Simpelweg vanwege de positie waaraan zij invulling zouden geven.

In essentie gaat het hele debat volgens mij over de functie van de buitenspeler. Een buitenspeler kan een slechte dag hebben, waarbij slechts twee van de tien acties lukken. Hij kan zijn tegenstander tien keer passeren, maar slechts één goede voorzet afleveren. Maar hij staat er. Hij houdt het veld breed. Hij zorgt voor diepgang op de vleugel. Hij zorgt er voor dat de back constant rugdekking nodig heeft. Dat de verdediging uit elkaar getrokken wordt. Dat het minder makkelijk is voor de tegenstander om de eigen zestien vol te gooien en iedere combinatie over de grond onmogelijk te maken. Dat de back wel twee keer nadenkt voordat hij opkomt, en hij er na zeventig minuten doorheen zit.

Een goede buitenspeler heeft zowel bij balbezit als bij balbezit van de tegenstander een belangrijke taak binnen het elftal. Daar gaat het volgens mij om. Met Luis Suarez en Urby Emanuelson op de flanken heeft Ajax geen spelers die de tegenstander uit elkaar trekken. En zo kon het gebeuren dat de verdediging van ADO Den Haag een hele middag de meeste aanvallen simpel kon pareren.

Uiteindelijk heeft het leeuwendeel van de fanatieke voetbalkijkers een haat-liefdeverhouding met de buitenspeler. De buitenspeler is, zeker in zijn jonge jaren, vaak flegmatiek of wispelturig. Jeremain Lens heeft er heel lang over gedaan om serieus in aanmerking te komen voor een basisplek bij AZ, maar toen het eenmaal ging lopen kwam hij bij het Nederlands elftal en werd hij overgenomen door PSV. Eljero Elia gaf de technische staf van ADO Den Haag weinig reden om hem op te stellen, maar kreeg het vertrouwen van FC Twente, waarna er een lichtje ging branden en hij het ook tot Oranje schopte en bovendien een buitenlandse transfer maakte.

In mijn ogen zijn spelers met zulk puur talent het waard om tijd en moeite in te steken. Talentvolle buitenspelers zijn geen jongens die je op hun zeventiende wegstuurt uit de jeugdopleiding of na een aantal slechte wedstrijden af scout. Het zijn spelers waar je geduld mee moet hebben en die je speeltijd moet gunnen. Thuiswedstrijden tegen Willem II of Veendam zijn daar voor een jong talent de ideale mogelijkheid voor. Martin Jol bracht tegen Veendam echter Mido, André Ooijer en Teemu Tainio als invallers in het veld. Voor een talentvolle, authentieke buitenspeler als Florian Jozefzoon kan de situatie onder Jol met een zak van tien miljoen euro dus alleen maar verslechteren.

Door De Scout